Dodatki do suplementów – zło konieczne?

W dzisiejszych czasach ciężko znaleźć osobę, która nie stosuje suplementów diety. Praktycznie każdy ma w swojej apteczce suplementy, które stosuje codziennie w celu poprawy zdrowia czy samopoczucia. Dlatego też warto przyjrzeć się ich składom i dowiedzieć się, czy dodatki stosowane do suplementów są szkodliwe, zbędne, a może… wręcz przeciwnie? Konieczne, a nawet zdrowe!?

Niestety, niedobory witamin i związków mineralnych to powszechne zjawisko, które coraz bardziej się poszerza. Szybki tryb życia, nadmiar stresu, brak czasu na przygotowanie pełnowartościowych posiłków w połączeniu ze złymi nawykami żywieniowymi, dają efekt w postaci niewystarczającej ilości witamin.

Rynek suplementacyjny coraz bardziej się powiększa, a weryfikacja każdej firmy jest trudna. Producenci, wdrażając nowe produkty, stosują często dodatki do suplementów, które zostały ochrzczone jako szkodliwe dla zdrowia. Jest to fakt czy mit? Bardzo ważne przy wyborze właściwego środka powinno być ocenienie go pod względem składu samego suplementu, jak i substancji dodatkowych, ponieważ nie wszystkie są szkodliwe, a większość z nich jest bardzo pomocna.

Dodatkowe substancje w suplementach – zastosowanie

Z technologicznego punktu widzenia wiele substancji dodatkowych w samym procesie produkcji suplementów diety jest niezbędna. Najczęściej są to wypełniacze lub inaczej zwane komponenty, które są stosowane zgodnie z wprowadzonymi normami unijnymi. Producenci nie mogą dodać środka, który jest zakazany, tani lub według nich nieszkodliwy.  Oczywiście, są pewne niedociągnięcia i luki, które przez nierzetelnych dostawców są wykorzystywane, dlatego tak ważne jest, by poznać które substancje i wypełniacze oraz w jakich ilościach są szkodliwe, a które są neutralne albo pomocne.

Dodatki do suplementów, inaczej nazywane jako dodatki funkcjonalne do żywności zostały uregulowane prawnie w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie dodatków do żywności (Dz. U. UE L 354 z dnia 31 grudnia 2008 r.). To zarządzenie definiuje dodatki do żywności jako: wszystkie substancje, które nie są samodzielnie stosowane i nie są pojedynczo spożywane jako żywność oraz nie  stosuje się ich jako charakterystycznych składników dla danego produktu. Substancje te, bez względu na wartość odżywczą czy ulepszającą dany suplement, nie stają się jego integralną częścią.

Dodatkowe substancje w suplementach pozwalają na:

• ochronę kapsułki przed szkodliwym działaniem soków żołądkowych, a dzięki temu przedostanie się jak w największej ilości witamin do miejsca docelowego,
• zapobieganie przedwczesnemu uwolnieniu zawartości np. kapsułki,
• produkcję i umożliwienie połknięcia danego suplementu,
• zachowanie dłuższej trwałości i przydatności,
• umożliwiają nadanie kształtu i formy dla danego produktu,  
• poprawiają smak i nadają atrakcyjny kolor, często przydatne jest to w suplementach dla dzieci.

Stosowane są trzy rodzaje substancji dodatkowych w produkcji suplementów:

• naturalne, najczęściej wyciągi z roślin,
• pozyskiwane w procesach chemicznych – syntezie chemicznej, mają podobne właściwości jak substancje roślinne, jednak nie występują naturalnie,
• całkowicie sztuczne – pozyskiwane w syntezie chemicznej, nie występują naturalnie.

Dodatki do suplementów – zastosowanie substancji roślinnych

Dodatkowe substancje wykorzystywane w procesie produkcji suplementów mają bardzo wiele pozytywnych zastosowań. Warto też zaznaczyć, że wiele z nich jest pochodzenia roślinnego, co oznacza, że nie są wyrobem sztucznym i mogą być bezpiecznie stosowane w produktach spożywczych. Ponadto, mają one również prozdrowotne działanie i świetnie komponują się z zawartością suplementów. Zaliczane są do nich ekstrakty roślinne, które uwalniane są w procesie ekstrakcji. Do ich wydobycia często stosuje się całe rośliny lub ich najważniejsze części, czyli te najbardziej naładowane prozdrowotnymi substancjami. Mogą one być stosowane do bardzo dużej gamy suplementów, ponieważ ich zastosowanie jest obszerne.

Zielona herbata

Bardzo często wykorzystywanym dodatkiem, pochodzenia naturalnego jest ekstrakt z zielonej herbaty. Stosuje się go najczęściej w produkcji suplementów dla osób starszych, z podwyższonym cholesterolem czy przy produkcji suplementów na porost lub zniszczone włosy.

Zielona herbata niweluje również przebarwienia na skórze i twarzy, dlatego też znalazła swoje zastosowanie w suplementach na problemy skórne.

Żeń-szeń

Często w suplementach, które poprawiają nasz układ metaboliczny, stosuje się ekstrakt z liści i łodygi żeń-szenia. Dodatek ten jest bardzo popularny, w produktach pobudzających libido, odpowiedni zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn. Żeń-szeń, jako do dodatek do suplementów odpornościowych i wzmacniających organizm doskonale się sprawdza i potęguje działanie substancji aktywnych.

Trzeba pamiętać, że najważniejsza jest regularność. Dopiero wtedy jesteśmy w stanie zaobserwować optymalne zmiany.

Koszelina

Znany dodatek, stosowany również pod nazwą E120, jest to naturalny barwnik, pochodzenia zwierzęcego. Barwnik otrzymuje z owadów żyjących na kaktusach – czerwców kaktusowych. Nadaje on intensywny czerwony kolor, ze względu na swoje działanie alergizujące nie powinny jej stosować osoby wrażliwe na ten środek.

W suplementach występuje ona w małych ilościach i nie powinna, u osób zdrowych wywołać negatywnych skutków ubocznych.

Karagen

Naturalnie występującym węglowodanem, jakim jest karagen, nie powinniśmy się przejmować, ponieważ jest on całkowicie neutralny. W produktach jest on zapisywany jako E407. Substancja uchodzi za immunostymulator, czyli ma zdolność do pobudzania systemu odpornościowego. W niezmienionej formie jest wydalana w całości z organizmu, dlatego jej stosowanie jest bezpieczne. Karagen znalazł też swoje zastosowanie w pokarmie dla niemowląt, co potwierdza jego bezpieczeństwo w produkcji suplementów.

Guma guar

Guma gura to polisacharyd, który w niektórych przypadkach może wywołać reakcje alergiczne. Jednakże, ze względu na swoje naturalne pochodzenia jest to rzadkie i uważany jest jako środek nieszkodliwy. Często gumę guar wykorzystuje się jako stabilizator i zagęstnik, nie tylko w suplementach, ale i w żywności.

Najczęściej stosowane dodatki do suplementów diety

W produkcji suplementów nie tylko wykorzystuje się produkty pochodzenia naturalnego czy roślinnego. Czy to oznacza, że musimy się ich bać lub unikać suplementów z ich udziałem? Nic bardziej mylnego. Jedynym czynnikiem ograniczającym jest dieta wegańska, ponieważ niektóre dodatki stosowane w produkcji suplementów, są pochodzenia zwierzęcego. Do najbardziej powszechnych środków zalicza się:

Celuloza mikrokrystaliczna

Niewątpliwie najczęściej wybierany dodatek do suplementów, oznaczana również jako E460. Występuje jako polisacharyd, składający się z cząsteczek D-glukozy połączonych wiązaniami beta-1, 4-glikozydowymi. E460 jest całkowicie naturalnym produktem, nie nadaje żadnego smaku ani aromatu produktom z jej udziałem. Stosowana jest jako wypełniacz suplementów w proszku i tabletkach. Główne zadanie celulozy to zwiększenie masy i równomierne rozmieszczenie w produkcie substancji aktywnych oraz zwiększenie absorpcji suplementów. Celuloza jest bezpieczna dla ludzkiego organizmu, ponieważ traktowana jest jako błonnik, czyli dodatkowo pozytywnie wpływa na procesy trawienne.

Sole wapniowe kwasu fosforowego

Inaczej zwany jako fosforan wapnia lub po prostu regulator kwasowości. Ilość wykorzystywana do produkcji suplementów nie wpływa na nasze zdrowie ani w pozytywny, ani w negatywny sposób.

Stearynian magnezu

Występuje naturalnie w produktach roślinnych, jak i odzwierzęcych. Jego główne zadanie w produkcji suplementów to funkcje stabilizujące, wiążące oraz przeciwzbrylające. Występuje w bardzo małych ilościach i nie ma żadnych badań, które by wskazywałaby na jego szkodliwość.

Żelatyna

Całkowicie bezpieczny środek, pochodzenia zwierzęcego. Żelatyna jako zewnętrzna powłoka chroni zawartość kapsułek przed światłem, czynnikami zewnętrznymi i zwiększa ich trwałość. Ilość żelatyny w suplementach nie powoduje żadnych prozdrowotnych rezultatów, ponieważ jej zawartość jest zbyt mała.

Sole magnezowe kwasów tłuszczowych

Emulgatory, działające przeciwzbrylająco. Jako swojej zastosowanie również stosuje się je, by zapobiegać stabilizująco i wiążąco. Nie powoduje skutków ubocznych. W praktyce ułatwia połykanie tabletek i kapsułek.

Zbędne dodatki w suplementach diety

Substancje dodatkowe są stosowane w produkcji suplementów w określonym celu. Są jednak dodatki, które są całkowicie zbędne. Nie powodują one dodatkowych benefitów, a raczej odpowiadają jako wypełniacz, zwiększając masę, czy środek „upiększający”. Bardzo często stosuje się również środki słodzące, która jest niekorzystna dla osób zmagających się z cukrzycą czy innymi chorobami metabolicznymi.

Do zbędnych dodatków zalicza się:

Gluten

Mieszanina białek roślinnych glutenowych. Jej działanie w suplementach to wiązanie poszczególnych składników. Gluten dla osób zdrowych jest nieszkodliwy, ale jeśli chorujesz na celiakię, może on nawet w małych ilościach zaszkodzić kosmkom jelitowym. Odchodzi się od stosowania glutenu w suplementach, ponieważ nie jest on dobrze tolerowany, a poza działaniem wiążącym, nie ma żadnego innego zastosowania. Można bez problemu zastąpić go innymi składnikami o tym samym działaniu.

Sacharoza (maltodekstryna, skrobia)

Substancja pochodzenia naturalnego, jednak niekorzystna dla osób z cukrzycą i SIBO, może również powodować wzdęcia. Jej jedyne zastosowanie to polepszenie smaku produktu. U osób zdrowych nie wywoła żadnych niekorzystnych objawów. 

Laktoza

To cukier mleczny, występuje jako substancja naturalnie występująca w produktach mlecznych. Podobnie jak w gluten, może spowodować u osób z nietolerancją problemy trawienne i biegunki. Coraz rzadziej stosuje się laktozę w suplementach, ale firmy o mniejszej skali dalej z niej korzystają ze względu na niską cenę.

Barwniki

Często stosowane w celu poprawy wyglądu produktów. Nie mają innego zastosowania niż nadanie kapsułkom czy tabletkom atrakcyjnego wyglądu. Oficjalnie nie są zabronione, mimo iż mogą przyczynić się do powstania procesów rakotwórczych. Modne stało się stosowanie naturalnych barwników z roślin, które nie tylko nadają atrakcyjny kolor, ale również działają prozdrowotne.

Zdrowe czy nie zdrowe – dodatki do suplementów

Do mniej lubianych dodatków do suplementów zalicza się niewątpliwe:

Stearynian magnezu

To dość mocno kontrowersyjny temat. W Internecie krąży wiele mitów na jego temat, ale przyjrzyjmy się faktom. Sam stearynian jest substancją naturalnie występującą substancją, zawiera w swojej strukturze kwas tłuszczowy i jony magnezu, stanowi naturalną część tłuszczów roślinnych i zwierzęcych. Nie jesteśmy nawet świadomi, że codziennie przyjmujemy pewne ilości w produktach spożywczych, np.: kakao, oliwa  z oliwek, ryby tłuste czy mięso wołowe. Zastosowanie stearyniny magnezu w produkcji suplementów to głównie działanie przeciwzbrylające i stabilizujące.

W niektórych suplementach służy również jako nośnik substancji czynnych. Ilość stearyniny magnezu, jaka występuje w kapsułkach czy tabletkach, jest dla nas bezpieczna, ponieważ ilość, jaka mogłoby nam zaszkodzić jest o wiele większa niż połączenie ilości przyjmowanej z leków i jedzenia na jednoczenie. Największym mitem, jaki się pojawia wokół tej substancji, jest opinia, że odkłada się ona w organizmie i zaburza proces wchłaniania. Jest to oczywiście fałszywa informacja, tak samo, jak rzekome oklejanie naszych żołądków. Oficjalnie nie ma badań potwierdzających szkodliwość stearyniny magnezu.

Guma ksantonowa

Guma ksantonowa to substancja mająca niekorzystny wpływ na jelita w nadmiernych ilościach, wywołując biegunki, zaparcia lub gazy. Każda substancja powyżej poziomu tolerancji będzie dla nas szkodliwa i tak samo jest w przypadku gumy ksantonowej. Sama guma jest produktem zupełnie bezpiecznym w określonej ilość, nie występuje ona w żywności codziennie spożywanej, a bardziej sprawdza się w przemyśle farmaceutycznym. Zalicza się ją do błonnika, który u niektórych może wywołać nieprzyjemne doznania żołądkowe. Jej główne zdanie to zespojenie ze sobą innych substancji. Normy co do wprowadzanych dodatków do żywności, kontroluje organizacja EFSA, która uznała, że guma ksantanowa, czyli E415 jest bezpieczna.

Difosforany

Difosforany to dodatek, często stosowany w produkcji nie tylko suplementów, ale również w produkcji żywności codziennego użytku. Jego główne zadanie to spulchnianie, stabilizacja ora emulgujące. Podpisywany również jako E450, nie powoduje według najnowszych badań żadnych szkodliwych reakcji w ludzkim organizmie, ponieważ jego ilość stosowana w suplementach jest zbyt mała. Jego dopuszczalna ilość do spożycia to 40mg/kg masy ciała.

Difosforany występują w różnych formach chemicznych, jednak ich właściwości i funkcje są bardzo zbliżone. Inne formy tych substancji to: E450i, E450ii, E450iii, E450v, E450vi, E450vii

Difosforany są bardzo dobrym zamiennikiem dwutlenku siarki i innych siarczynów, dzięki czemu Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), uznał, że są one w bardzo małym stopniu szkodliwe, i tylko w przekroczeniu dopuszczalnej ilości mogą być toksyczne. W żadnym wypadku nie prowokują reakcji rakotwórczych.

Olej sojowy  

Otrzymywany z nasion soi, więc jego pochodzenie jest w 100% naturalne. Jest źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz jest bogaty w witaminy i minerały. Zawiera duże ilości beta – sitosterolu, związku, który jest polecany osobom zmagającym się z podwyższonym cholesterolem, ponieważ reguluje poziom lipidów w organizmie. Olej sojowy, jak i sama soja mogą wywołać reakcje alergiczne u osób silnie wrażliwych na ten produkt. Jako utwardzony olej jest stosowany w przemyśle suplementacyjny, funkcjonuje jako wypełniacz np. z witaminą E czy tranem. W nadmiernych ilościach blokuje wchłanianie korzystnych dla zdrowia kwasów tłuszczowych. Utwardzone tłuszcze powinny być unikane w zrównoważonej diecie, jednakże ilość, jaką przyjmujemy w suplementach jest nieszkodliwa.

Jeśli szukasz najlepszych suplementów, wystrzegaj się tych produktów:

• gluten,
• laktoza,
• sztuczne słodziki i barwniki
• dwutlenek tytanu
• stearynina magnezu
• nabłyszczacze i sztuczne wypełniacze

Najlepiej kupować suplementy, ale i żywność z krótkim treściwym składem. Wtedy masz pewność, że nie ma tam niczego, co mogłoby zaszkodzić Twojemu zdrowiu.

Podsumowanie- Dodatki do suplementów – zło konieczne?

W suplementach występuje wiele różnych substancji i czasami można się zgubić w natłoku informacji i newsów co jest dobre, a co szkodzi. Należy jednak postępować rozważnie i wybierać suplementy, które nie będą budzić w nas niepokoju. To, że dany suplement zawiera dodatkowe substancje poza np. witaminami, nie musi oznaczać, że jest zły. Wielu z nich nie udałoby się wyprodukować, bez siły z zewnątrz. Bądźmy czujni i dobrze czytajmy etykiety, a na pewno wybierzemy odpowiedni produkt dla siebie.

Sprawdź także: Suplementy dla rodziny TOP 5 – co powinna suplementować rodzina? (klik)