W organizmie człowieka każdy ze składników diety pełni swoją charakterystyczną funkcję. Dzięki temu ciało człowieka jest tak wyjątkowym tworem, który może różnie funkcjonować w zależności od stopnia odżywienia. Jednym z ciekawszych składników odżywczych w diecie, czy też suplementacji jest jod. Warto poznać jego wpływ na organizm, kiedy można go stosować i jak suplementować.
Czym jest jod?
Jod jest pierwiastkiem z grupy mikroelementów, których organizm człowieka potrzebuje do funkcjonowania w ilości mniejszej niż 1000mg dziennie. Największe naturalne kumulacje jodu znajdują się w powietrzu w okolicach morskich terenów oraz w glebie. Duże kumulacje wielu składników mineralnych na danym terenie, ważnych dla organizmu określa się mianem mikroklimatu.
Jod – źródła w pożywieniu
Jod jest pierwiastkiem występującym w konkretnej grupie żywności. Sprawia to, że niełatwo jest go zbilansować w diecie, co często może skutkować jego niedoborami.
Główne źródła spożywcze jodu to:
- Ryby,
- Owoce morza,
- Algi morskie,
- Rośliny okolic terenów nadmorskich,
- Sól jodowana,
- Nabiał,
- Woda mineralna.
Jak widać, źródła jodu nie są aż tak pokaźne, jak w przypadku innych składników mineralnych. Jednym z najskuteczniejszych na ten moment sposobów na realizacje zapotrzebowania na jod jest dodatek do różnych potraw soli jodowanej, czyli produktu wzbogacanego, inaczej fortyfikowanego. Średnie zapotrzebowanie na jod określa się na 150ug dziennie u kobiet i mężczyzn powyżej 19 roku życia.
Jak jod wpływa na zdrowie?
Jod posiada ważne właściwości wspomagające pracę organizmu człowieka. Jest głównie utożsamiany ze wsparciem dla pracy tarczycy, gdzie odpowiada on za syntezę hormonów tarczycy, regulujących metabolizm człowieka. W istocie tak też się dzieje. Jod w tkance tarczycy jest potrzeby do jodowania tyrozyny, czyli aminokwasu, na którego bazie tworzone są hormony tarczycy jak tyroksyna (T4) oraz trójjodotyronina (T3). Powstają one dzięki udziale również innych składników odżywczych, aczkolwiek jod jest jednym z najważniejszych w procesie syntezy. Stanowi on substrat, który stanowi matrycę do dalszych reakcji enzymatycznych zachodzących w tarczycy.
Niedobór jodu może sprzyjać powstawaniu niedoczynności tarczycy, czyli bardzo powszechnego zaburzenia hormonalnego, które występuje zdecydowanie częściej wśród kobiet.
Jod odgrywa także rolę w prawidłowym rozwoju płodu i dalej dziecka w okresie dorastania. Wpływa on na prawidłowe wykształcenie narządów/organów oraz pozostałych tkanek organizmu. Stąd też dzienne ilości jodu w danej grupie wiekowej mogą się znacząco różnić.
Ponadto pomaga również w utrzymaniu dobrej wydajności układu nerwowego przy funkcjach kognitywnych. Związane są one z procesami takimi jak koncentracja, skupienie uwagi, kojarzenie faktów, koordynacja procesów itp.
Wspiera także właściwy metabolizm energetyczny. Dzięki temu można uświadczyć właściwych efektów w odchudzaniu.
Warto dodać, że odpowiednia podaż jodu przyczynia się także do dobrego wyglądu i kondycji włosów, skóry i paznokci, ponieważ bierze on udział w regulacjach metabolicznych zachodzących w tych tkankach.
Dzięki zdolności do regulacji różnych procesów metabolicznych może on być z powodzeniem stosowany w przypadku zaburzeń pracy motoryki jelit, wynikającej z zaburzeń pracy tarczycy, ale to w przypadku, gdy problem jest niedobór jodu i wynikająca z tego niedoczynność tarczycy.
Suplementacja jodem – charakterystyka
Jod oprócz występowania w żywności pojawia się także w postaci różnego rodzaju suplementów diety. Może on być pomocny w regulowaniu procesów metabolicznych związanych z pracą tarczycy. Warto jednak mieć na uwadze to, że suplementacja jodem powinna podlegać ścisłej kontroli lekarskiej. Pamiętajmy, że standardowe leczenie farmakologiczne niedoczynności tarczycy obejmuje już dostarczanie pewnych ilości jodu. Dzieje się tak dlatego, że leki stosowane w niedoczynności tarczycy zawierają już syntetycznie stworzone hormony tego gruczołu, które w swojej strukturze zawierają jod. Dodatkowe dostarczanie jodu może w tym przypadku prowadzić do zatrucia tym pierwiastkiem, prowadząc do zjawiska tzw. tyreotoksykozy.
Dodatkową suplementacją jodem bez kontroli można także wywołać nadczynność tarczycy lub też sprowokować objawy choroby Hashimoto, która podlega już leczeniu w przypadku danej osoby. Jeśli natomiast nie występują przeciwwskazania do stosowania dodatkowej podaży jodu, można doświadczyć wyżej wymienionych zalet (z akapitów o właściwościach) wynikających z uzupełnienia niedoborów tego pierwiastka.
Stosowanie preparatów z jodem warto praktykować po spożytym posiłku, co zwiększy stopień wchłaniania jodu i jego efektu na organizm. Jod w suplementach dostępny jest głównie w postaci preparatów multiwitaminowych, aby zapewnić kompleksowe działanie na organizm i uzupełnić niedobory poszczególnych składników mineralnych.
Podsumowanie
Jod to ważny składnik przyczyniający się do regulacji metabolicznej organizmu. Jest on niezwykle ważnym składnikiem dla gruczołu tarczowego i warunkuje wiele efektów zdrowotnych, wynikających z regulacji pracy tarczycy. Jest on również potrzebny do prawidłowego rozwoju płodu oraz dziecka w różnych fazach rozwoju, stąd też jego dzienna podaż może różnić się w zależności od płci i wieku. Jego suplementacja monopreparatem nie jest wskazana, lecz może zostać wdrożona, jeśli specjalista nie widzi w tym przypadku przeciwwskazań. Jod w nadmiarze może powodować wiele komplikacji zdrowotnych, stąd też przed jego wdrożeniem, trzeba koniecznie skonsultować jego wybór z lekarzem. Jod jest często pierwiastkiem towarzyszącym w wielu preparatach witaminowych i nie tylko. Warto jednak pamiętać, że głównym i skutecznym źródłem spożywczym realizującym często zapotrzebowanie na jod jest sól jodowana.
Źródła