Jak interpretować podstawowe badania krwi? Jakie badania robić?

Profilaktyka zdrowotna oraz dbanie o codzienne samopoczucie to czynności, które powinny stanowić praktycznie odruch bezwarunkowy u człowieka. Szczególnie w dobie obecnych czasów, kiedy to pośpiech, pogoń za obowiązkami i duży natłok stresu stanowią dla naszego organizmu ogromne wyzwanie. Jednym z podstawowych działań, jakie można podjąć w celu weryfikacji swojego stanu zdrowia jest wykonywanie okresowych badań kontrolnych krwi. Polegają one na zweryfikowaniu parametrów, które odpowiadają za kształtowanie lub regulację zdrowia. Jakie badania warto wykonywać w ramach kontroli stanu zdrowia oraz jak często wykonywać takie badania? Odpowiedź w niniejszym artykule.

Dlaczego regularne badanie krwi jest tak ważne?

Styl życia dużej ilości osób pozostawia wiele do życzenia. W tym czasie może nastąpić wiele zmian, które oddziałują na nasze hormony, zdrowie układu pokarmowego, a dalej na funkcjonowanie tkanki nerwowej. Wszystkie te elementy składają się potem na całokształt w postaci samopoczucia i efektywności w wykonywanych zadaniach i nie tylko.

Oznacza to, że nasze zdrowie będzie kształtowane tak, jak potraktujemy swoje ciało. Innymi słowy, nie jesteśmy w stanie samodzielnie określić, w jakiej kondycji znajduje się nasz organizm. Wsłuchiwanie się w jego potrzeby to jedno, ale faktyczna ocena całościowa przez specjalistę wydaje się bardziej obiektywnym sposobem na całkowitą ocenę faktycznego stanu zdrowia. Dlatego też wykonuje się badania laboratoryjne. Niektóre stany zapalne organizmu, mogą nie dawać widocznych objawów i przechodzić po cichu w stan przewlekły, dewastując organizm od środka.

Organizm ludzki podlega regularnym zmianom w wydzielaniu hormonów i innych cząsteczek sygnałowych, które wpływają na nasze samopoczucie i funkcjonowanie. Te zmiany zachodzą często na przestrzeni kilku tygodni lub miesięcy. Ciężko więc na własną rękę ocenić, w jakim stanie jest nasze ciało i co mu ewentualnie dolega. Dlatego tak ważne jest regularne wykonywanie badań, które zweryfikują, jak prowadzony przez nas styl życia oddziałuje na organizm w perspektywie czasu.

Regularne badania krwi pozwalają:

Ocenić aktualny stan prowadzonego leczenia,
Weryfikować efekty wprowadzanych zmian żywieniowych i suplementacyjnych,
Pokazać jak aktualny styl życia wpływa na nasze zdrowie,
Sprawdzić, czy wszystkie narządy wewnętrzne zachowują swoje funkcje i sprawność,
Ocenić, czy organizm nie zmaga się z niedoborami żywieniowymi,
Zweryfikować wpływ aktywności fizycznej na nasz organizm.

Są to oczywiście podstawowe elementy, dzięki którym mamy wgląd do środka naszego organizmu, przez co mamy większą kontrolę nad zdrowiem, a w razie wystąpienia komplikacji zdrowotnych, można szybko i sprawnie podjąć odpowiednie leczenie.

Jakie badania należy wykonywać i co pozwalają ocenić podstawowe badania krwi?

W ramach profilaktycznej oceny naszego stanu zdrowia, warto wykonywać określone badania krwi. Nie ma potrzeby na początku wykonywania rozległych badań specjalistycznych, chyba, że zajdzie taka potrzeba po uprzedniej konsultacji i zaleceniach lekarskich.

Podstawowe badania krwi, które warto wykonać, to:

1. Morfologia z rozmazem:

Morfologia krwi to najbardziej podstawowe badania, jakie warto wykonać. Zawarte są w nim parametry jak ilość czerwonych krwinek, leukocytów, płytek krwi, stężenie hemoglobiny, hemoglobiny w erytrocytach, średnie stężenia tego białka – również w erytrocytach i udział procentowy bazofili, eozynofilii, neutrofili, monocytów i limfocytów.

Badanie to pozwala ocenić obecność ewentualnych niedoborów żelaza, witamin z grupy B, bądź problemów z odpornością. Wzrost niektórych parametrów, może świadczyć o obecności pewnego stanu zapalnego, który można wykryć przy pomocy innych badań. Można także ocenić ryzyko infekcji, wpływ aktywności fizycznej na zdrowie organizmu i jego regenerację, a także ocenić prawidłowość funkcjonowania szpiku kostnego.

2. Stężenie glukozy, HbA1C, poziom insuliny na czczo:

Te markery krwi oceniają prawidłowość działania gospodarki hormonalnej, a konkretniej gospodarki węglowodanowej, czyli poprawności wydzielania insuliny we krwi oraz stężeń glukozy.

Parametrem badającym wartość cukru we krwi jest stężenie glukozy na czczo oraz HbA1C, czyli hemoglobina glikowana. Ten drugi parametr pozwala określić poziom glukozy we krwi na przestrzeni ostatnich 120 dni, czyli momentu wymiany erytrocytów na nowe.

Insulina na czczo, to badanie, które umożliwia ocenę działania tego hormonu, czy występuje jego odpowiednia ilość na czczo względem stężenia glukozy i czy istnieje ewentualne ryzyko problemów z gospodarką węglowodanową, np. ryzyko insulinooporności. Ponadto HbA1C pozwala na ocenę zastosowanego leczenia cukrzycy typu II oraz kontrolę leczonej insulinooporności.

3. Lipidogram:

Lipidogram jest badaniem oceniającym stan gospodarki lipidowej organizmu. Jest to bardzo ważny parametr z punktu widzenia profilaktyki ogólnej oraz ryzyka chorób serca. W skład tego badania wchodzą poziom cholesterolu całkowitego, frakcji HDL oraz LDL cholesterolu oraz poziom trójglicerydów. W niektórych oddziałach laboratorium dodatkowo występuje parametr NIE-HDL.

Panel ten może być wykorzystywany w ocenie leczenia dietetycznego oraz farmakologicznego przy ryzyku sercowo-naczyniowym. Parametry lipidogramu mogą się także sprawdzić przy ocenie prowadzonego żywienia.

4. Panel tarczycowy:

W skład tego badania wchodzi ocena poziomu TSH oraz hormonów tarczycy, czyli T4 i T3. Wartości hormonów tarczycy bada się markerami wolnych hormonów tarczycy – FT4, FT3.

Ocena stężenia tych hormonów jest niezwykle przydatna u osób z problemami z tarczycą, np. niedoczynność tarczycy lub nadczynność tarczycy, a także tym silnie narażonym na obecność dużego ładunku stresu. Kobiety starające się o dziecko lub będące w trakcie ciąży, również powinny zwrócić uwagę na regularne badania stężeń tychże hormonów. Warto mieć na uwadze to, że TSH nie jest hormonem tarczycy, tylko przysadki mózgowej, natomiast dopiero FT4 i FT3 oceniają wydajność pracy tego gruczołu.

Nierzadko wartości hormonów FT4 i FT3 mogą świadczyć o ewentualnych niedoborach składników odżywczych, kluczowych dla pracy tarczycy, jak jod, cynk, selen i żelazo.

Wysokie wartości hormonów tarczycy przy niskim poziomie TSH mogą świadczyć o nadczynności tarczycy, natomiast sytuacja odwrotna – o niedoczynności tarczycy. Nie można oczywiście w takim wypadku wykluczyć obecności chorób autoimmunologicznych, jak choroba Hashimoto lub choroba Gravesa-Basedowa.

5. Białko C-reaktywne oraz OB (odczyn Biernackiego):

Markery te odpowiedzialne są za ocenę skali stanu zapalnego. Odczyn Biernackiego oznacza się poprzez szybkość opadania czerwonych krwinek w badanej próbce, natomiast CRP polega na zbadaniu poziomu białka ostrej fazy w osoczu krwi.

Parametr CRP jest bardziej czuły i pozwala na szybsze wykrycie obecności stanu zapalnego w organizmie.

Wysokie wartości tych markerów mogą świadczyć o różnych stanach zapalnych, od infekcji bakteryjnych po choroby autoimmunologiczne i nie tylko.

6. Próby wątrobowe (ALAT, ASPAT):

Poziomy aminotransferaz alaninowej i asparaginianowej oceniają funkcjonowanie wątroby. Są to ważne badania kontrolne, które mogą ocenić ryzyko chorób cywilizacyjnych. W zdrowym organizmie, poziomy tych enzymów powinny być w środkowej wartości widełek. Odchylenia od normy mogą świadczyć o wielu potencjalnych zaburzeniach, co może wymagać dalszej diagnostyki.

Wśród potencjalnych problemów zdrowotnych przy podwyższonych enzymach wątrobowych, można podejrzewać zaburzenia gospodarki tłuszczowej, uszkodzenia wątroby mechaniczne lub chemiczne, kamica żółciowa, stłuszczenie wątroby lub cukrzyca i inne stany zapalne.

Dodatkowo można także wykonać badanie oceniające funkcjonowanie nerek, czyli określić poziom kreatyniny oraz eGFR, czyli przesącz kłębuszkowy, który bada funkcjonowanie i filtrację przez nerki.

7. Koagulogram:

Ostatnim podstawowym badaniem, oceniającym stan zdrowia danej osoby jest koagulogram. Ocenia on stopień krzepliwości krwi poprzez ilość płytek krwi, ich wielkość oraz szybkość procesu koagulacji. Wskaźniki te są potrzebne do oceny, jak szybko zachodzi proces krzepnięcia krwi.

Koagulogram bada się w przypadku występowania licznych siniaków, problemów z żylakami, obfitymi krwawieniami miesięcznymi i nie tylko (w przypadku kobiet), a także problemów z krwawieniem z przewodu pokarmowego. Ponadto panel ten może służyć ocenie ryzyka choroby niedokrwiennej serca.

Jak często należy wykonywać badania krwi?

W przypadku chęci zweryfikowania swojego stanu zdrowia warto regularnie podejmować się badania krwi. Jak często oznacza słowo regularnie? Otóż w przypadku braku odchyleń w poprzednich badaniach i większych zmianach w prowadzonym stylu życia, rekomendowaną częstotliwością będzie okres 6 miesięcy. W momencie nastąpienia takiego terminu, zaleca się wykonanie wszystkich wymienionych badań, chyba, że lekarz zadecyduje inaczej, bądź też wedle naszych wymagań, w momencie udania się do prywatnej placówki.

W przypadku występowania stanów zapalnych, zaburzeń pracy poszczególnych narządów, lub innych chorób, warto częściej wykonywać badania krwi. Najlepiej w tym przypadku stosować się do zaleceń lekarza prowadzącego. Przeważnie jednak warto wykonywać w takim przypadku badania co 3-4 miesiące, co pozwoli na ocenę wprowadzonego leczenia i modyfikacji żywieniowych – chyba, że lekarz zadecyduje inaczej.

Czy dieta i suplementacja diety mogą być pomocne w regulacji badań krwi?

Dieta i odpowiednia suplementacja diety to elementy stylu życia, które działają profilaktycznie i mogą ograniczyć ryzyko powstania różnych stanów zapalnych. Są to jak najbardziej pomocne elementy, które warto wdrożyć do swojej codziennej rutyny. Warto na pewno początkowo skupić się na właściwych zasadach żywienia, a potem zainteresować się dedykowaną suplementacją.

Często, w przypadku chęci podjęcia profilaktycznej suplementacji, dobrze sprawdzą się mikro- i makroelementy oraz witaminy, które odpowiednio odżywią organizm i przyczynią się do częściowej regulacji procesów metabolicznych. Dużo do powiedzenia w tej materii będzie miała modyfikacja prowadzonego stylu życia i odpowiednia akcentacja na regenerację organizmu, co pozwoli na skuteczną odbudowę uszkodzonych, naruszonych tkanek.

Zobacz także: Suplementy dla rodziny TOP 5

Podsumowanie

Zachęcamy do wykonywania regularnych badań krwi, które pozwolą na systematyczne sprawdzanie i weryfikowanie stanu zdrowia i podjętych działań profilaktycznych. Nasze zdrowie jest zależne od tego jak bardzo o nie dbamy, dlatego też wiedza o tym, jakie badania wykonywać i jak często, jest bardzo istotna w procesie kształtowania odporności organizmu na wszelkiego rodzaju czynniki zapalne.

Dieta i suplementacja mogą być bardzo pomocne w utrzymaniu aspektu profilaktyki, natomiast nie można także zapominać o modyfikacjach w stylu życia i właściwej regeneracji, która pozwoli na odbudowę naruszonych przez stan zapalny tkanek.

Źródła:

Cookie	Duration	Description
cookielawinfo-checkbox-analytics	11 months	Ten plik cookie jest ustawiany przez wtyczkę RODO Cookie Consent. Plik cookie służy do przechowywania zgody użytkownika na pliki cookie w kategorii „Analityka”.
cookielawinfo-checkbox-functional	11 months	Plik cookie jest ustawiany przez zgodę na pliki cookie RODO, aby rejestrować zgodę użytkownika na pliki cookie w kategorii „Funkcjonalne”.
cookielawinfo-checkbox-necessary	11 months	Ten plik cookie jest ustawiany przez wtyczkę RODO Cookie Consent. Pliki cookie służą do przechowywania zgody użytkownika na pliki cookie w kategorii „Niezbędne”.
cookielawinfo-checkbox-others	11 months	Ten plik cookie jest ustawiany przez wtyczkę RODO Cookie Consent. Plik cookie służy do przechowywania zgody użytkownika na pliki cookie w kategorii „Inne.
cookielawinfo-checkbox-performance	11 months	Ten plik cookie jest ustawiany przez wtyczkę RODO Cookie Consent. Plik cookie służy do przechowywania zgody użytkownika na pliki cookie w kategorii „Wydajność”.
viewed_cookie_policy	11 months	Plik cookie jest ustawiany przez wtyczkę RODO Cookie Consent i służy do przechowywania informacji, czy użytkownik wyraził zgodę na korzystanie z plików cookie. Nie przechowuje żadnych danych osobowych.