Zespół jelita drażliwego (inaczej IBS) to funkcjonalne zaburzenie pracy przewodu pokarmowego, spowodowane stresem i czynnikami genetycznymi. Jest to dyskomfortowa przypadłość, która wpływa na rytm wypróżnień, samopoczucie w trakcie dnia i mały komfort żołądkowo-jelitowy. Można jednakże wyciszyć IBS-a. Odpowiednia dieta oparta o produkty low FODMAP oraz suplementacja wspomagająca stanowią świetną strategię prowadzącą do poprawy komfortu życia pacjentów z zespołem jelita drażliwego.
Czym jest zespół jelita drażliwego i co na niego wpływa?
Głownymi przyczynami powstania zespołu jelita drażliwego są czynniki środowiskowe jak:
- przepracowanie;
- gromadzący się stres w pracy i poza nią;
- brak odpowiedniej ilości snu oraz
- niepoprawne nawyki żywieniowe.
Niestety na ten moment nauka nie jest w stanie podać bezpośredniej przyczyny powstawania IBS-a, jednakże wspomniane wyżej czynniki w silnym stopniu przyczyniają się do rozwoju ryzyka tej przypadłości.
Objawy zespołu jelita drażliwego.
Charakterystycznymi objawami zespołu jelita drażliwego są:
- Liczne wzdęcia;
- Zaparcia, biegunki lub formy mieszane;
- Ból brzucha;
- Silne parcie na stolec pomimo braku wypełnienia przestrzeni jelit;
- Uczucie przelewania się w brzuchu;
- Nadmierna ilość gazów.
Diagnozę zespołu jelita drażliwego dokonuje się poprzez analizę tzw. kryteriów rzymskich. Dzieje się tak dlatego, że IBS może objawowo pokrywać się z innymi zaburzeniami funkcjonowania jelit, np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna, SIBO, celiakia itp.
Ze względu na złożoność problemu, przed podjęciem działań, wymagana jest wizyta u lekarza specjalisty, najlepiej gastrologa lub gastroenterologa.
Dietoterapia zespołu jelita drażliwego.
W momencie, gdy dociera potwierdzenie diagnozy zespołu jelita drażliwego, należy zastosować strategię dietetyczną bazującą na konkretnych modyfikacjach żywienia i nierzadko suplementacji.
Podstawowym założeniem dietetycznym jest zastosowanie diety low FODMAP. FODMAP to skrót od „Fermentujące Oligosacharydy, Disacharydy, Monosacharydy i (and) Poliole”.
Głównymi grupami produktów spożywczych, które powinny ulec czasowej eliminacji przy IBS to:
- Warzywa: czosnek, cebula, por, rośliny strączkowe, warzywa krzyżowe.
- Owoce (i nie tylko): suszone owoce, mango, gruszka, śliwki, brzoskwinie, soki owocowe, jabłko itp.
- Wśród słodzików – mannitol, ksylitol, sorbitol i czasem erytrytol.
- Produkty mleczne: wszystkie z laktozą. Dopuszczalny jest nabiał bez laktozy – dobór indywidualny.
- Produkty zbożowe: pszenica, żyto i jęczmień.
Eliminacja tych produktów powinna trwać około 4-5 tygodni, do momentu odczucia znaczącej poprawy i zwiększonego komfortu żołądkowo-jelitowego. Może się jednak zdarzyć sytuacja, w której nie odczujesz korzyści. W takim przypadku należy zmienić strategię i dobrać produkty indywidualnie.
Dieta low FODMAP to silnie przebadany system żywieniowy, który przynosi ulgę wśród osób cierpiących na IBS. Jego właściwe wdrożenie jest ciężkim wyzwaniem i wymaga stałych obserwacji reakcji na dane pokarmy. Stąd też warto być pod kontrolą dietetyka specjalizującego się w zespole jelita drażliwego i innych zaburzeniach pracy przewodu pokarmowego.
Jakie suplementy pomagają przy zespole jelita drażliwego?
Istnieje grupa suplementów, które bardzo poprawiają komfort żołądkowo-jelitowy i sprawiają, że osoba cierpiąca na IBS jest w stanie poprawić swoją efektywność bez oglądania się na objawy ze strony IBS.
Witamina D
Jednym z najważniejszych składników do uzupełnienia jest witamina D. Okazuje się, że jej niedobory są silnie skorelowane z większym występowaniem IBS. Uzupełnienie niedoborów witaminy D stanowi podstawę kompleksowej dietoterapii w przypadku IBS i innych problemów zdrowotnych. Suplementacja tą witaminą powinna wynosić przynajmniej 6 miesięcy. Dawka dzienna witaminy D wobec IBS powinna być indywidualne dostosowana do pomiarów antropometrycznych danej osoby.
Sprawdź, co musisz wiedzieć przed zastosowaniem witaminy D. (klik)
Odpowiedni probiotyk
Drugim niezbędnym preparatem regulującym i wyciszającym objawy zespołu jelita drażliwego jest probiotyk z bakterią Lactobacillus plantarum 299v. Jest to także probiotyk pod nazwą handlową SanProbi IBS. Badania przeprowadzone na tym szczepie bakteryjnym pokazują, że jego przynajmniej 3-miesięczna suplementacja świetnie obniża odczuwane objawy przy IBS – wzdęcia, bóle brzucha i rytm wypróżnień.
Innym probiotykiem o dobrze udokumentowanym działaniu wobec regulacji rytmu wypróżnień (chociażby przy IBS) to Lactobacillus rhamossus GG dostępny również o nazwie Dicoflor. Jest to probiotyk dedykowany osobom cierpiącym na postać biegunkową lub mieszaną IBS-a. Działanie tego probiotyku da się zauważyć już po kilku użyciach.
Poznaj wskazania i przeciwskazania stosowania probiotyku. (klik)
Maślan Sodu
Kolejnym ciekawym suplementem łagodzącym objawy zespołu jelita drażliwego jest Maślan Sodu. Jest sól sodowa kwasu masłowego. Kwas masłowy to krótkołańcuchowy kwas tłuszczowy (SCFA), który wywiera pozytywny efekt na nabłonek jelita. Odżywia go, wspiera regenerację krypt jelitowych, a ponadto wspiera proces trawienia. Dłuższa suplementacja tym preparatem przyczynia się do zmniejszenia objawów ze strony IBS, takich jak:
- Bóle brzucha;
- Nadmierna aktywność perystaltyczna jelit;
- Bóle podczas wypróżniania itp.
Standardowa dawka dzienna maślanu sodu, która wykazuje pozytywny efekt wśród osób z IBS to około 300mg/dzień.
Maślan sodu (kwas masłowy) – co to jest, działanie, dawkowanie. (klik)
Betaina / Iberogast
Następnym pomocnym suplementem w walce z zespołem jelita drażliwego jest Betaina HCl oraz Iberogast.
Pierwszy z nich, czyli Betaina, to substancja, która naśladuje środowisko kwasu solnego w soku żołądkowym. Betaina przyczynia się do lepszego trawienia na poziomie żołądka, przez co układ trawienny działa sprawniej i jest w stanie poradzić sobie z różnymi grupami produktów spożywczych. Dzięki betainie da się zauważyć zmniejszenie wzdęć, bólów brzucha i uczucia przelewania się treści pokarmowej.
Drugi preparat w zestawieniu, czyli Iberogast, to produkt zawierający kompleksową kompozycję 9 składników roślinnych wpływających na zwiększenie komfortu życia wśród osób cierpiących na IBS. Forma zespołu jelita drażliwego nie ma w tym przypadku znaczenia. Produkt ten jest pomocny w każdej z form IBS-a. Ponadto Iberogast nie wywołuje skutków ubocznych.
Wśród innych preparatów mogących przynieść ulgę u osób cierpiących na IBS, możemy wyróżnić:
- Kurkuminę;
- Olejek z mięty pieprzowej (stosować maksymalnie przez 2 tygodnie, następnie przerwa trwająca przynajmniej tyle samo czasu);
- Enzymy trawienne;
- Omega-3 (indywidualna tolerancja).
Podsumowanie
Zespół jelita drażliwego to funkcjonalne zaburzenia pracy przewodu pokarmowego. Przynosi wiele krępujących problemów. Istnieją modyfikacje dietetyczne, które przynoszą ulgę i wyciszenie stanu zapalnego w obrębie przewodu pokarmowego. Jest to dieta low FODMAP, która bazuje na produktach o niskim potencjale fermentującym. Ponadto istnieje gama suplementów przynoszących ulgę. Wśród nich można wymienić probiotyki, enzymy, dedykowane preparaty roślinne, maślan sodu i inne. W przypadku IBS bardzo ważna jest stała obserwacja objawów i cierpliwość w oczekiwaniu na efekty.
Źródła:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27382323/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5390324/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4051916/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29367731/
- https://www.monashfodmap.com/about-fodmap-and-ibs/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4239510/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3419998/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3580135/
Warto podkreślać, że w leczeniu IBS niezwykle ważną rolę odgrywa dieta LOW FODMAP, a także probiotykoterapia. Bardzo istostne jest też obserwowanie reakcji organizmu i wdrożenie technik radzenia sobie ze stresem.