Cynk jest niezbędnym minerałem zaangażowanym w regulację wielu enzymów warunkujących prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Suplementacja tym związkiem korzystnie wpływa na układ odpornościowy oraz wspiera redukcje wolnych rodników – działając antyoksydacyjnie. Ponadto optymalizuje poziomu testosteronu w krwi, wspiera zdrowe włosy, skórę i paznokcie oraz… dobry nastrój!
Niedobór cynku
Cynk bogato występuje w produktach żywnościowych, a pokrycie dziennego zapotrzebowania na ten minerał wymaga odpowiednio zbilansowanej diety i wysokiej jakości produktów spożywczych. Problem pojawia się jednak w sytuacji intensywnego wysiłku fizycznego, ponieważ cynk jest wydalany wraz z potem z organizmu, co może prowadzić do powstawania niedoborów. Kolejną sytuacją predysponującą niedobory cynku są: insulinooporność (cukrzyca typu II) i cukrzyca typu I, które dotyczą coraz większej grupy społeczeństwa.
Niedobór cynku najczęściej objawia się problemami skórnymi, brakiem energii, zaburzeniami koncentracji czy niskim poziomem testosteronu u mężczyzn!
Źródła cynku w diecie
Cynk należy do grupy 24 podstawowych mikroelementów niezbędnych do przeżycia. Natura doskonale wie, jak ważnym związkiem jest dla człowieka cynk, dlatego występuje on w:
- Warzywach (pomidor, pietruszka, kapusta, sałata oraz strączki)
- Ryżu i nasionach (ryż dziki, dynia, zarodki pszenne, quinoa)
- Grzybach (kurki, pieczarki, shiitake oraz boczniaki)
- Owocach morza i mięsie
Działanie cynku na organizm
Cynk jest bardzo ważnym kofaktorem, uczestniczącym w blisko 300 reakcjach enzymatycznych, a jego właściwy poziom warunkuje prawidłową ekspresję genów, proliferację komórek i transdukcję sygnału (na poziomie komórkowym). Pierwiastek ten jest również odpowiedzialny za regulację pracy układu odpornościowego, dzięki aktywacji SOD, czyli dysmutazy ponadtlenkowej, która jest enzymem o właściwościach przeciwutleniających.
Cynk, a testosteron
Niedobór cynku jest związany z upośledzeniem przekształcania cholesterolu i prekursorów lipidów w hormony płciowe, co u mężczyzn oznacza niższy poziom testosteronu. Suplementacja cynku pozytywnie wpływa za ilość testosteronu w osoczu, co może mieć przełożenie na poprawę jakości życia seksualnego.
Co ciekawe osoby aktywne fizycznie mogą być narażone na spadki poziomów hormonów, a jedno z badań sugeruje wpływ cynku na zahamowanie tego zjawiska. 4-tygodniowa suplementacja cynku profesjonalnych sportowców (zapaśników) przyczyniła się do utrzymania prawidłowego poziomu testosteronu oraz hormonów tarczycy w osoczu krwi.
Badania:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20446777
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16648789
Wpływ cynku na nastrój
Bardzo ciekawe właściwości cynku ukazują badania, które miały na celu określenie wpływu cynku na depresję. 12 tygodniowa suplementacja cynkiem pozytywnie wpłynęła na nastrój uczestników badania, zmniejszając objawy depresji. Najprawdopodobniej działanie to związane jest z właściwościami cynku, który podnosi poziom BDNF (białko należące do rodziny czynników wzrostu nerwów regulujących plastyczność dróg nerwowych).
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24621065
Miażdżyca vs cynk
Niedobór cynku jest uważany za jeden z czynników zwiększający ryzyko arteriosklerozy, czyli popularnej „miażdżycy”. Odpowiednia podaż tego mikroelementu w ciągu dnia może zmniejszać ryzyko powstawania blaszki miażdżycowej, co powinno szczególnie zainteresować osoby po 40 roku życia. Prewencja tej choroby za pomocą cynku jest możliwa dzięki właściwościom tego pierwiastka, czyli działaniu antyoksydacyjnemu, działaniu stabilizującemu błony komórkowe oraz redukującemu stany zapalne.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8936496
Cholesterol, zły cholesterol
Suplementacja cynku w dawce 20 mg u dzieci otyłych i opornych na insulinę przez ponad 8 tygodni wykazała zmniejszenie stężenia cholesterolu całkowitego i LDL-C („złego cholesterolu”). Co ciekawe to samo badanie wykazało, iż suplementacja tym związkiem wiąże się ze zmniejszeniem makreów insulinooporności oraz zmniejszeniem średniej masy ciała.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21028969
Cynk wpływa na pamięć i regeneracja neuronów
Zarówno zbyt wysoki jak i zbyt niski poziom cynku negatywnie wpływa za jego stężenie w hipokampie, a to z kolei ma przełożenie na pamięć oraz właściwą ilość BDNF, który przeciwdziała śmierci neuronów, komórek mózgowych i jednocześnie ogromnie sprzyja możliwościom naprawy uszkodzonych komórek.
Włosy skóra i paznokcie
Cynk to bardzo popularny składnik suplementów wspierających zdrowe włosy, skórę i paznokcie. Pierwiastek ten stosuje się często w problemach skórnych (trądzik), ze względu na zmniejszenia chemotaksji komórek odpornościowych na skórze i możliwego potencjału hamującego 5α-reduktazę.
Odpowiednia ilość cynku w organizmie pozwala również w zachowaniu gęstych i zdrowych włosów, zapobiegając im nadmiernemu wypadaniu.
Podsumowanie
Cynk to jeden z 24 niezbędnych mikroelementów niezbędnych do przeżycia i prawidłowego funkcjonowania organizmu. Pomimo dosyć powszechnego występowania w produktach spożywczych niedobory cynku występują coraz częściej i dotyczą coraz większej grupy ludzi.
Świadome wybory żywieniowe oraz suplementacja cynku może pomoc z pokryciu dziennego zapotrzebowania i przeciwdziałać niedoborom tego związku w organizmie.