Selen jest pierwiastkiem niedoborowym w populacji polskiej. Uzupełnianie jego niedoborów dietą nie powinno stanowić takiego problemu, jednakże takowy występuje. Zapotrzebowanie na ten składnik diety to 55ug dla kobiet i mężczyzn. Selen odpowiada, chociażby za profilaktykę chorób serca, zwiększa płodność, wpływa na tzw. długowieczność (czynnik anti-aging), wspiera funkcjonowanie układu odpornościowego i prawidłowe działanie tarczycy.
Podstawowe źródła selenu w diecie:
- orzechy brazylijskie,
- pestki słonecznika,
- ryby,
- wołowina,
- jajka,
- kasze.
Można też suplementować selen w postaci jednej z najlepiej przyswajalnych jego form – selenometioninycc.
Wpływ na zdrowie serca.
Selen jest pierwiastkiem silenie wpływającym na odporność. Ponadto usprawnia usuwanie wolnych rodników z organizmu, które w głównej mierze odpowiedzialne są za generowanie nadmiaru uszkodzeń wynikających ze stanu zapalnego. Co więcej, jest kofaktorem peroksydazy glutationu, silnego enzymu o działaniu przeciwzapalnym.
Suplementacja selenem korzystnie wpływa na zmniejszenie ilości mediatorów stanu zapalnego w postaci cytokin prozapalnych (IL-1, IL-6, TNF-alfa). W przypadku chorób serca jego działanie opiera się na ochronie błon komórkowych narażonych na działanie czynników prozapalnych. Odpowiedzialna za tą ochronę jest grupa enzymów peroksydazy glutationu oraz zdolność selenu do obniżania markera stanu zapalnego, czyli białka CRP.
Ponadto poprawia dotlenienie serca poprzez zwiększenie krążenia wieńcowego.
Warto pamiętać o tym, że selen stanowi jedynie uzupełnienie diety, która skomponowana w odpowiedni sposób będzie wywoływała korzystny efekt terapeutyczny.
Selen, a płodność.
Selen stanowi w tym przypadku składnik, który powinien podlegać równowadze. Zarówno jego niedobór jak i nadmiar negatywnie wpływają na płodność i libido. Selen wpływa na funkcjonowanie plemników w momencie ich wędrówki przez kanał pochwowy.
Z punktu widzenia starań o dziecko, istotne jest wyrównanie niedoborów tego pierwiastka, natomiast w przypadku jego nadmiaru, zaprzestanie jego suplementacji.
Wydłużenie życia?
Zaliczany jest do grupy związków o działaniu anti-aging. Innymi słowy, ma on silny wpływ na tzw. zjawisko długowieczności. Anti-aging to sformułowanie, które odnosi to zachowania zdrowia poszczególnych tkanek organizmu przez bardzo długi czas.
Selen jest związkiem silnie redukującym stan zapalny. Dzięki temu poszczególne tkanki organizmu są w stanie funkcjonować sprawnie i w dłuższej perspektywie czasu. Odpowiednia redukcja stresu oksydacyjnego nabiera zupełnie innego znaczenia w dzisiejszych czasach. Kluczowe wydaje się być relaksowanie, umiejętność „zarządzania” stresem i redukowania nadmiaru kortyzolu. Selen jest jednym ze składników diety, który może przyczynić się do wydłużenia życia.
Wpływ na tarczycę.
Tarczyca jest gruczołem, który niezwykle silnie wpływa na bardzo wiele procesów w organizmie. Odpowiednie stężenie hormonów tarczycy jest kluczowym elementem zdrowia. Hormony tarczycy w pływają m.in. na:
- Proces odchudzania;
- Motywację i samopoczucie;
- Płodność;
- Stan włosów, skóry i paznokci;
- Gęstość włosów;
- Gospodarkę hormonalną;
- Siłę mięśni, ścięgien, stawów i kości;
- I wiele innych.
W przypadku niedoczynności tarczycy powyższe funkcje mogą zostać zahamowane, co ma negatywny wpływ na komfort życia. Stosuje się wtedy odpowiednie leki, które dostarczają syntetycznych wersji hormonów.
Jeśli chcesz, żeby lek zaczął działać, musi nastąpić konwersja dostarczonego T4 (tyroksyny) do T3 (trójjodotyroniny).
Selen jest kafaktorem dla enzymy monodejodynazy jodotyroniny, która odpowiada na konwersję T4 do T3, czyli aktywnego biologicznie hormonu. Jest to kluczowy proces dla osób mających niedoczynność tarczycy lub chorobę Hashimoto.
Selen bierze udział w redukcji stężenia przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowej ( Anty – TPO) oraz przeciwciał przeciwko tyreoglobulinie (Anty – TG).
Na co jeszcze wpływa selen?
Selen wpływa także na poprawę pamięci, częściową profilaktykę niektórych rodzajów nowotworów (np. piersi, wątroby, płuc, jelita grubego i prostaty) oraz redukcję objawów astmy. Określa się go również jako pierwiastek mający wpływ na nastrój. Prowadzone są nawet badania odnośnie jego potencjalnego zastosowania w przypadku objawów depresji.
Warto także pamiętać o ewentualnych skutkach nadmiaru selenu. Zanim rozpocznie się suplementację tym pierwiastkiem, warto zbadać jego poziom. Do efektów ubocznych nadmiaru selenu zalicza się:
- Zawroty głowy;
- Nudności;
- Wymioty;
- Drżenie i ból mięśni;
- Wypadanie włosów.
Podsumowanie.
Selen to niedoceniany jeszcze pierwiastek, który odgrywa istotną rolę w niektórych procesach biologicznych. Wpływa on między innymi na redukcje nadmiaru stanu zapalnego, poprawia funkcjonowanie układu krążenia, wpływa korzystnie na działanie tarczycy, wspiera długowieczność, może poprawiać płodność wśród osób starających się o potomstwo oraz może mieć wpływ na redukcję objawów depresji, wpływać korzystnie na pamięć i redukować objawy astmy. Warto też pamiętać o tym, że można ten pierwiastek przedawkować, stąd też jego suplementacja powinna zostać poprzedzona badaniami.
Źródła:
1.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3614697/
2.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16313696
3.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4726178/
4.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3723386/
5.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3066516/
6.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4288282/
7.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17023702
8.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28965605
9.https://academic.oup.com/jcem/article/100/11/4037/2836081
10.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23046013
11.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3246085/