Trądzik – dieta i suplementy – poznaj sprawdzone sposoby na trądzik!

Trądzik pospolity to bardzo powszechna przypadłość wieku młodzieńczego, aczkolwiek w niektórych przypadkach wiek jego pojawienia się jest kwestią mocno genetyczną. Istnieją przypadki osób starszych, u których następuje pojawienie się trądziku.

Jest to przypadłość dosyć bolesna i wywierająca niekorzystny wpływ na odbiór osoby dotkniętej trądzikiem. Często zdarza się, że takie osoby mają niskie poczucie własnej wartości, co utrudnia im codziennie funkcjonowanie. Istnieją różne środki farmaceutyczne, których zadaniem jest regulacja zmian i objawów trądzikowych. Warto jednak zwrócić uwagę na aspekt diety i przydatnej suplementacji, które potrafią dobrze uregulować gospodarkę hormonalną, która w większości jest odpowiedzialna za ujawnienie się nieprzyjemnych doznań skórnych.

Trądzik przyczyny

Wśród przyczyn trądziku można wymienić:

• Przerost bakterii P.acnes (Propionibacterium acnes),
• Obecność stanu zapalanego,
• Dysbalans hormonalny,
• Nadmierne wytwarzanie i wydzielanie łoju.

Dieta na trądzik

Jak się okazuje, dieta i powiązany z nią styl życia silnie determinują prawdopodobieństwo powstania zmian trądzikowych. Jak zostało wyżej wspomniane, trądzik posiada komponentę genetyczną. Co za tym idzie, muszą nastąpić zmiany  w codziennym stylu życia, które powodują ekspresję (tzw. trigger points) genów odpowiedzialnych za ujawnienie się objawów trądzikowych. Uważa się, że zachodni styl życia na czele z wysokoprzetworzoną dietą sprzyja powstawaniu zmian trądzikowych. Istnieją badania, gdzie grupy ludności żyjących w sposób konserwatywny/ludowy (np. Inuici, plemiona łowców itp.) nie doświadczały takich zmian hormonalnych. Po  wprowadzeniu w ich codzienną rutynę diety stylu zachodniego zmiany trądzikowe zaczęły się pojawiać. Świadczy to o tym, że dieta i sposób funkcjonowania silnie determinują ryzyko powstawania dysbalansów hormonalnych, a co za tym idzie (w tym przypadku) ujawniania się zmian trądzikowych.

Udział hormonów w powstawaniu trądziku

Dysbalans hormonalny, który odpowiedzialny jest za objawy ze strony trądziku, powiązany jest z dużą sekrecją testosteronu, który dalej konwertuje do dihydrotestosteronu. Całą reakcję katalizuje enzym działający obwodowo, tzw. 5-alfa-reduktaza.

Taka reakcja zachodzi pod wpływem wysokiego stężenia insuliny we krwi (np. przy występującej insulinooporności). Takie zjawisko sprzyja zwiększeniu ilości insulinopodobnego czynnika typu I, czyli IGF-1, który z kolei obniża stężenie globuliny wiążącej hormony płciowe inaczej SHBG (Sex Hormone Binding Globuline). Niski poziom SHBG wpływa na wyższe stężenie testosteronu we krwi, co dalej sprzyja jego konwersji do DHT – dihydrotestosteronu. Sumą tych reakcji jest wysokie stężenie męskich hormonów we krwi, co skutkuje częstszym i silniejszym wydzielaniem łoju, większym wzrostem komórek naskórka, wolniejszego ich obumierania. To ostatnie będzie dodatkowo prowadziło do zatkania się ujść gruczołów łojowych.

Modyfikacje dietetyczne

W świecie dietetyki istnieje dużo badań, obrazujących wpływ pewnych modyfikacji żywieniowych na zmiany trądzikowe. Wśród nich możemy wyróżnić jeden z najskuteczniejszych systemów żywieniowych, który oparty jest o niski ŁG/IG (ładunek glikemiczny/indeks glikemiczny).

Jest to chyba najlepiej poznany aspekt diety przeciwko trądzikowi. Dieta oparta o niski ładunek glikemiczny, wielokrotnie zmniejszała w badaniach nasilenie zmian trądzikowych. Mechanizm tej diety oparty jest o regulację wydzielania glukozy. Posiłki na takiej diecie komponowane są tak, aby zapewniać długie uczucie sytości, żeby opóźnić opróżnianie żołądka, co dalej sprawi, że glukoza pozyskana z pożywienia, będzie wchłaniania przez przewód pokarmowy zdecydowanie wolniej, co będzie sprzyjało minimalnemu wydzielaniu insuliny. W dzisiejszych czasach dieta oparta na niskim indeksie glikemicznym jest mniej wiarygodna, ponieważ nie uwzględnia ona porcji poszczególnych produktów, jak ma to miejsce w przypadku ładunku glikemicznego.

Mleko i produkty pochodne, a trądzik

Mleko i produkty mleczne to składniki diety, które faktycznie przyczyniają się do powstawania nieprzyjemnych zmian trądzikowych. Co prawda w większości badań wyniki dotyczą mleka odtłuszczonego, co może bardziej sprzyjać większemu uwalnianiu IGF-1, tak jednak warto mieć na uwadze, że podobny efekt może (ale nie musi) wystąpić przy mleku pełnotłustym. Tutaj niestety trzeba będzie sprawdzić na własnym przypadku, czy mleko pełnotłuste powoduje nasilenie zmian skórnych.

Odżywki białkowe stanowią element przeciwwskazany do stosowania w diecie ze względu na wysoką zawartość białek mleka, które powodują większe wydzielanie IGF-1. Warto w tym momencie zaznaczyć, że stosowanie odżywek bez laktozy nie przyniesie korzystnych efektów. Laktoza jest disacharydem, który może powodować jedynie nieprzyjemne objawy  w przypadku przewodu pokarmowego, a konkretniej w przypadku nietolerancji laktozy lub hipolaktazji.

Znaczenie przypraw

Istnieją przekonanie o tym, że ostre przyprawy mogą nasilać zmiany trądzikowe. Nie ma specjalne przekonujących danych w tym temacie, aczkolwiek jeśli takie się pojawiały, różnice w grupach kontrolnych i badawczych były statystycznie nieistotne. W tym przypadku trzeba będzie posiłkować się własnymi odczuciami co do objawów. Jeśli takowe się pojawią, prawdopodobnie trzeba będzie wdrożyć limitację ostrych przypraw. Większym problemem okazuje się być sól, a konkretniej sód. Działa on  w tym przypadku prozapalnie, a do tego wpływa na zmiany składu płynów w skórze. Osoby, które spożywały produkty w diecie bogate w sól, częściej skarżyły się na pogorszenie objawów trądzikowych.

Trądzik kontra słodycze

Ten aspekt żywienia wydaje się, że jest powszechnie znany. Regularne spożycie słodyczy będzie pogarszało zmiany trądzikowe, ze względu na wpływ dużej zawartości cukru na czynnik IGF-1. Mechanizm ten będzie powiązany z dużym ładunkiem glikemicznym takich produktów.

Czekolada to kolejny produkt, który w niektórych przypadkach wywołuje zmiany trądzikowe. Pierwszym mechanizmem wywołującym takie zmiany jest oczywiście cukier i ŁG, natomiast  z drugiej strony uważa się, że kakao może być czynnikiem wywołującym objawy. Tutaj sprawa ma się podobnie jak z przyprawami, jest to kwestia osobnicza.

Suplementy i tabletki na trądzik

Oprócz modyfikacji żywieniowej dobre poparcie w nauce mają niektóre suplementy, które mogą okazać się świetnym sprzymierzeńcem w walce o piękną skórę. Są jednak też suplementy, których powinniśmy się wystrzegać.

Czego unikać przy trądziku?

Niekorzystnym wpływem na zmiany trądzikowe charakteryzuje się witamina B12 oraz jod. Okazuje się, że ich stosowanie sprzyja zaostrzeniu zmian trądzikowych. W przypadku jodu mechanizm ten nie jest niestety poznany, jednak w przypadku witaminy B12 już jest. Witamina ta sprzyja silniejszej kolonizacji bakterii Propionibacterium acnes (P.acnes).

Co stosować, aby pozbyć się trądziku?

Wśród preparatów korzystnych w przypadku zmian trądzikowych można wymienić:

• Omega-3,
• Witamina A,
• Cynk,
• Witamina D,
• Selen,
• EGCG,
• Laktoferyna,
• Probiotyki,
• NAC.

Omega na trądzik

W przypadku Omega-3 korzystny wpływ zanotowano w postaci upłynnienia łoju, otwierania się zatkanych ujść gruczołów łojowych oraz zmniejszeni wizualnych objawów trądziku. Tutaj warto wspomnieć, że efekt ten zanotowano przy dziennej dawce 2g Omega-3. Ciekawym wsparciem okazuje się być także kwas GLA (gamma-linolenowy), jeden z przedstawicieli Omega-6, który można znaleźć np. w oleju z ogórecznika, z czarnuszki itp.

Witamina A zmniejsza trądzik

Witamina A to kolejny preparat niwelujący wizualne zmiany wynikające z trądziku. Istnieją preparaty farmaceutyczne z witaminą A, stosowane wobec trądziku. Wśród osób z trądzikiem zawartość witaminy A jest zdecydowanie mniejsza niż u osób niecierpiących na tę przypadłość. Wydaje się zatem, że retinoidy, czyli formy witaminy  znajdą miejsce w hierarchii jako preparat uzupełniający dietę o niskim ładunku glikemicznym. Wykazano dodatkowo, że suplementacja witaminą A znacząco zmniejsza zmiany trądzikowe.

Cynk przy trądziku

Cynk działa natomiast jako silny czynnik antyzapalny. Zmniejsza on poziom cytokin prozapalnych oraz aktywność bakterii P.acnes. Ponadto jest on związkiem redukującym stężenie DHT, posiada on wpływ na enzymy biorące silny udział w konwersji poszczególnych hormonów płciowych, stąd jego obecność w diecie lub w suplementacji wydaje się być obowiązkowa. W diecie na pewno.

Witamina D3 wspiera walkę z trądzikiem

Witamina D to czynnik, który powinien podlegać regularnej suplementacji. Wykazano, że niedobory witaminy D były silnie powiązane z występowaniem zmian trądzikowych. Ponadto witamina D wpływa na zmiany konsystencji i składu w gruczołach łojowych oraz na profil antyzapalny, oczywiście w korzystny sposób.

Selen na trądzik

Selen to pierwiastek niedoborowy wśród Europejczyków. Wykazano, że jego niedobór prowadził do większej ekspresji zmian trądzikowych. W większości preparatów kompleksowych dedykowanych na trądzik selen znajduje miejsce wśród takich związków jak Omega-3 oraz witamina E, stąd też jego osobne stosowanie może mieć mniejszy wpływ na regulację zmian trądzikowych, aczkolwiek podobnie jak w większości przypadków, należy tę kwestię sprawdzić na sobie.

NAC zmniejsza trądzik

NAC, czyli N-acetylowana-L-Cysteina to suplement odpowiadający za silnie usprawnienie procesów antyzapalnych, regulację zmian hormonalnych oraz wspierający działanie niektórych narządów. W przypadku trądziku zaobserwowano jego korzystny wpływ na obniżenie skórnych zmian trądzikowych. Mechanizm jego działania opiera się na regulacji stężeń insuliny we krwi oraz regulacji poziomu glukozy, co ma istotne przełożenie na poziom IGF-1.

Pozostałe suplementy wykazujące korzystny wpływ na redukcję zmian trądzikowych to ekstrakt z zielonej herbaty – EGCG oraz laktoferyna i probiotyki. Dowiedziono, że obydwa preparaty, czyli EGCG oraz laktoferyna dzięki swoim właściwościom antybakteryjnym, oraz antyzapalnym silnie wpływały na zmniejszenie zmian trądzikowych i redukcję objawów.

Probiotyki pomagają na trądzik?

Probiotyki natomiast poprzez korzystny wpływ na ludzką mikroflorę, sprzyjają lepszemu trawieniu, metabolizmowi niektórych metabolitów oraz wpływają na skład mikroflory na skórze. Procesy sprzyjały mniejszemu natężeniu zmian trądzikowych.

Podsumowanie

Trądzik jako popularna przypadłość stanowi niełatwe wyzwanie dla wielu specjalistów. Wymaga on kompleksowego podejścia ze strony lekarza, a także specjalisty żywieniowego. Na regulację zmian trądzikowych korzystnie wpływa zarówno dieta jak i odpowiednia suplementacja. Warto jednak pamiętać, że w niektórych przypadkach farmakoterapia jest jednym z ważniejszych elementów strategii terapeutycznej. W kompleksowym podejściu dietetyczno-suplementacyjnym warto mieć na uwadze, że niektóre produkty mogą wpływać niekorzystnie na zmiany skórne. To samo tyczy się niektórych suplementów.

Źródła:

1. Janda K, Chwiłkowska M. Trądzik pospolity – etiologia, klasyfikacja, leczenie. Rocz Pomor Akad Med W Szczecinie. 2014;60(2):13–18.
2. Burris J, Rietkerk W, Woolf K. Acne: The Role of Medical Nutrition Therapy. J Acad Nutr Diet. 2013;113(3):416–430. doi:10.1016/j.jand.2012.11.016.
3. Fiedler F, Stangl GI, Fiedler E, Taube KM. Acne and nutrition: A systematic review. Acta Derm Venereol. 2017;97(1):7–9. doi:10.2340/00015555-2450.
4. Grossi E, Cazzaniga S, Crotti S, i in. The constellation of dietary factors in adolescent acne: A semantic connectivity map approach. J Eur Acad Dermatology Venereol. 2016;30(1):96–100. doi:10.1111/jdv.12878.
5. El Darouti MA, Zeid OA, Abdel Halim DM, i in. Salty and spicy food; are they involved in the pathogenesis of acne vulgaris? A case controlled study. J Cosmet Dermatol. 2016;15(2):145–149. doi:10.1111/jocd.12200.
6. Kirabo A. A new paradigm of sodium regulation in inflammation and hypertension. Am J Physiol Integr Comp Physiol. 2017;313(6):R706–R710. doi:10.1152/ajpregu.00250.2017.
7. Caperton C, Block S, Viera M, Keri J, Berman B. Double-blind, placebo-controlled study assessing the effect of chocolate consumption in subjects with a history of acne vulgaris. J Clin Aesthet Dermatol. 2014;7(5):19–23.
8. Balta I, Ozuguz P. Vitamin B12-induced acneiform eruption. Cutan Ocul Toxicol. 2014;33(2):94–95. doi:10.3109/15569527.2013.808657.
9. Jung JY, Kwon HH, Hong JS, i in. Effect of dietary supplementation with omega-3 fatty acid and gamma-linolenic acid on acne vulgaris: A randomised, double-blind, controlled trial. Acta Derm Venereol. 2014;94(5):521–526. doi:10.2340/00015555-1802.
10. El-Akawi Z, Abdel-Latif N, Abdul-Razzak K. Does the plasma level of vitamins A and E affect acne condition? Clin Exp Dermatol. 2006;31(3):430–434. doi:10.1111/j.1365-2230.2006.02106.x.
11. Cervantes J, Eber AE, Perper M, Nascimento VM, Nouri K, Keri JE. The role of zinc in the treatment of acne: A review of the literature. Dermatol Ther. 2017;(August):e12576. doi:10.1111/dth.12576.
12. Toossi P, Azizian Z, Yavari H, Hoseinzade Fakhim T, Hadi Sadat Amini S, Enamzade R. Serum 25-hydroxy vitamin D levels in patients with acne vulgaris and its association with disease severity. Clin Cases Miner Bone Metab. 2015;12(3):238–242. doi:10.11138/ccmbm/2015.12.3.238.
13. Michaelsson G. Decreased concentration of selenium in whole blood and plasma in acne vulgaris. Acta Derm Venereol. 1990;70(1):92.
14. Hassoun LA, Sivamani RK. A systematic review of lactoferrin use in dermatology. Crit Rev Food Sci Nutr. 2017;57(17):3632–3639. doi:10.1080/10408398.2015.1137859.
15. Saric S, Notay M, Sivamani R. Green Tea and Other Tea Polyphenols: Effects on Sebum Production and Acne Vulgaris. Antioxidants. 2016;6(1):2. doi:10.3390/antiox6010002.
16. Notay M, Foolad N, Vaughn AR, Sivamani RK. Probiotics, Prebiotics, and Synbiotics for the Treatment and Prevention of Adult Dermatological Diseases. Am J Clin Dermatol. 2017;18(6):721–732. doi:10.1007/s40257-017-0300-2.
17. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6561714/