ADEK to niezbędne dla człowieka substancje mogące magazynować się w wątrobie. Odpowiadają za szereg istotnych dla organizmu. Niedobór choć jednej z tych witamin może powodować odczuwalne skutki dla organizmu. Warto więc zwrócić uwagę na ich źródła w diecie i w razie potrzeby wdrożyć ich suplementację.
Witamimy ADEK – dlaczego są tak ważne?
Witaminy ADEK to witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, a źródła ich występowania są dosyć szerokie, jednakże należy zwrócić szczególną uwagę na jakość źródła. Coraz bardziej powszechnym zjawiskiem jest spożycie wysoko-przetworzonej żywności typu fast-food, która nie zawiera wielu składników odżywczych i może powodować w czasie wiele komplikacji dla organizmu ludzkiego. Często niewłaściwe wybory żywności powodują, że nasza dieta staje się mało urozmaicona i uboga w różnego rodzaju składniki odżywcze, w tym również w witaminy rozpuszczalne w tłuszczach.
Zapewne większość zna podstawowe działanie witaminy D, natomiast do pełnego i prawidłowego funkcjonowania, organizm człowieka potrzebuje także pozostałych witamin, które nierzadko synergistycznie działają z witaminą D na rzecz zdrowia organizmu. Rzadko mówi się o znaczeniu witaminy A lub witaminy E oraz K. Warto im się przyjrzeć z bliska.
Witaminy ADEK – za co odpowiadają?
Grupa witamin ADEK działa tylko w momencie, gdy mogą zostać przetransportowane przez przewód pokarmowy z udziałem tłuszczów w diecie. Niewątpliwie jednym z najważniejszych elementów wpływających na ogólne działanie tych witamin jest obecność źródła tłuszczowego w posiłku. W przypadku suplementu tym bardziej należy zadbać o element tłuszczowy w daniu. Po wchłonięciu ze światła przewodu pokarmowego witaminy te mogą zacząć działać na rzecz organizmu. Jakie więc mają one właściwości?
Witamina A – jak działa?
W skład substancji określanych mianem witaminy wchodzi kilka związków chemicznych, z których najważniejszym jest retinol. Witamina w formie retinolu stanowi bardzo ważny składnik dla zdrowia organizmu, który wpływa między innymi na:
- Proces dobrego widzenia,
- Wspiera działanie układu immunologicznego,
- Zapobiega infekcjom ze strony patogenów bakteryjnych,
- Wpływa na sprawniejszą regenerację nabłonka i komórek, co sprzyja, chociażby szybszemu gojeniu się ran,
- Odpowiada za właściwe funkcjonowanie błon komórkowych, umożliwiając zajście wielu reakcji biologicznych oraz usprawniając elementy odporności organizmu,
- Znajduje zastosowanie w kosmetologii, redukując zmarszczki,
- Wykazuje właściwości antynowotworowe,
- Wspiera przemiany metaboliczne lipidów,
- Pomaga wpierać skórę i ją ochraniać przed nadmierną ekspozycją na promienie UV.
Jak widać, efektów działania witaminy A jest dużo. Warto zadbać o jej właściwe spożycie z dietą, a jeśli zajdzie potrzeba – z suplementacją.
Źródła dietetyczne witaminy A:
- Mięso drobiowe,
- Tłuste ryby,
- Nabiał i jego przetwory,
- Podroby,
- Jajka,
Są to najpopularniejsze źródła tej witaminy. Jej niedobór może wpływać na wiele aspektów organizmu. Wśród objawów niedoboru retinolu wymienia się problemy z widzeniem, pogorszenie stanu skóry, zahamowanie wzrostu, większe ryzyko infekcji, szorstką skórę, pogorszoną kondycję i jakość włosów i paznokci. W niektórych przypadkach niedobór witaminy A może objawiać się pogorszonym libido i zaburzeniami hormonalnymi.
Witamina D – jak działa?
Witamina D to najbardziej rozpowszechniona witamina wśród tych rozpuszczalnych w tłuszczach i nie tylko. Odpowiada za szereg istotnych funkcji w organizmie. Nie bez powodu istnieją wskazanie do jej całorocznej suplementacji. Podyktowane jest to stosowaniem mocnym filtrów przeciwko UV oraz nieprawidłowym nawykom żywieniowym. Okazuje się, że praktycznie co 2-3 osoba może cierpieć na nieprawidłowe stężenie witaminy D. Działanie witaminy D jest dobrze udokumentowane i warto zwrócić uwagę na jej suplementację, szczególnie poza okresem letnim.
Witamina D wspiera, chociażby:
- Prawidłowe działanie gospodarki wapniowo-fosforanowej,
- Zapobiega osteomalacji i osteoporozie, zwiększając gęstość kośćca,
- Poprawa odporność organizmu, redukując ryzyko infekcji i przeziębień,
- Wpływa na poprawę siły mięśniowej i może być przydatna u osób kształtujących swoją sylwetkę,
- Wspiera regulację gospodarki hormonalnej i sprzyja regulacji stężenia glukozy we krwi,
- Stanowi profilaktykę wobec chorób układu nerwowego i wspiera zdrowie tej tkanki,
- Poprawia działanie zegara biologicznego, sprzyjając lepszej regeneracji i wysypianiu się,
- Wspiera prawidłowe funkcjonowanie innych układów narządów.
Bardzo dużym wyzwaniem jest realizacja dziennego zapotrzebowania na witaminę D z samej diety. Warto jednak podjąć wyzwanie i spróbować pozyskać jak największą ilość tej witaminy z codziennego żywienia.
Najbogatszymi źródłami witaminy D w diecie są:
- Ryby morskie,
- Mięso,
- Nabiał i jego przetwory,
- Grzyby i drożdże,
- Podroby,
- Jajka,
- Produkty fortyfikowane.
Jak widać, źródła występowania witaminy D nie są duże. Należy skoncentrować swoją uwagę na wszystkich dostępnych źródłach witaminy D. Niewątpliwie jeszcze większym wyzwaniem będzie realizacja zapotrzebowania na witaminę D przez osoby na dietach roślinnych. Dla nich przeznaczone są produkty fortyfikowane oraz odpowiednia suplementacja. Te czynniki niewątpliwie sprzyjają wystąpieniu niedoborów. Wśród objawów niedoboru witaminy D wyróżnia się osłabienie mięśniowe oraz bóle kości, problemy z odpornością, problemy z zasypianiem i regeneracją, drażliwością i przewlekłym zmęczeniem.
Witamina D3 – SPRAWDŹ zanim ją weźmiesz! Najważniejsze informacje!
Witamina E – jak działa?
Witamina E to 3-cia ze znanej czwórki witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Wydaje się, że zaraz po witaminie D jest drugą najbardziej rozpoznawalną witaminą z tej grupy. Jej działanie również wywiera ogromny wpływ na organizm człowieka. Jedną z jej najważniejszych funkcji jest wsparcie organizmu w redukcji nadmiaru stanu zapalnego. Witamina E odpowiada za usuwanie nadmiaru wolnych rodników, które odpowiedzialne są za sygnalizację i aktywację procesów zapalnych i regeneracyjnych w odpowiedzi na dany bodziec. Często występują one jednak w nadmiarze, powodując problemy w organizmie. Odpowiednia ilość witaminy E wspiera organizm ludzki w zwalczaniu tego stanu.
Oprócz tego witamina E odpowiada za:
- Profilaktykę wobec problemów z układem krążenia,
- Wykazuje działanie antynowotworowe,
- Wspiera organizm w prawidłowym procesie widzenia,
- Wspiera prawidłowy rozwój ciąży,
- Korzystnie wpływa na wydolność mięśniową,
- Poprawia libido u kobiet i mężczyzn.
Oprócz znanego efektu wobec układu odpornościowego witamina E wspiera organizm w uzyskaniu homeostazy w wielu elementach. Jest to ważna witamina, którą warto starać się uzupełniać z żywności, a w razie potrzeby – z suplementacji.
Oto najlepsze źródła witaminy E:
- Mięso i ryby,
- Produkty pełnoziarniste,
- Warzywa,
- Owoce,
- Nabiał i jego przetwory.
Witamina E nie stanowi problemu do zbilansowania poprzez samo żywienie, jednakże obecne, specyficzne czasy, w których często sięga się po wysoko przetworzoną żywność, sprawiają, że realizacja zapotrzebowania na tę witaminę wcale nie jest taka oczywista. Wśród objawów niedoboru witaminy wyróżnia się zwiększoną tendencję do infekcji i osłabienia odporności, pogorszenie widzenia, osłabienie libido, pogorszoną kondycję włosów, skóry i paznokci, problemy z koncentracją.
Więcej o witaminie E znajdziesz tu: Wszystko o witaminie E – dawkowanie, najlepsze źródła, korzyści, przeciwwskazania.
Witamina K – jak działa?
Ostatnią z prezentowanych witamin jest witamina K. Najbardziej popularną jej formą jest menachinon, który jest produkowany przez bakterie. Witamina K jest bardzo powszechnie występującą witaminą. Realizacja na jej zapotrzebowanie nie stanowi problemu dla żadnej z grup żywieniowych. Głównie znaleźć ją można w produktach roślinnych.
Działanie witaminy K na rzecz organizm wygląda następująco:
- Wpływa na regulację pracy gospodarki wapniowo-fosforanowej,
- Działa antybakteryjnie,
- Stanowi czynnik profilaktyczny wobec różnego rodzaju infekcji,
- Działa antyzapalnie,
- Poprawia kondycję włosów, skóry i paznokci.
Jak już wspomniano, głównym źródłem witaminy K są produkty pochodzenia roślinnego. Wśród nich wymienia się warzywa i owoce, natomiast niektóre produkty pochodzenia zwierzęcego posiadają również witaminę K, ale w mniejszych ilościach. Są to wątroba, jajka, nabiał i jego pochodne.
Warto także pamiętać o potencjalnych skutkach niedoboru witaminy K. Wymienia się wśród nich:
- Problemy z krzepliwością krwi,
- Tendencje do powstawania siniaków,
- Większa wrażliwość na bodźce mechaniczne,
- Większa podatność na infekcje i osłabienie odporności,
- Zwiększone ryzyko tworzenia zwapnień w naczyniach krwionośnych i nie tylko,
- Większe ryzyko wystąpienia osteoporozy.
Objawy niedoboru witaminy K występują rzadko, ponieważ witamina ta powszechnie występuje w codziennie spożywanej żywności. Mogą one jednak wystąpić w niektórych przypadkach. Mowa tutaj bardziej o osobach żywiących się praktycznie tylko żywnością o wysokim stopniu przetworzenia co raczej jest rzadko spotykanym zjawiskiem.
Witaminy ADEK – jak suplementować?
Suplementacja witaminami rozpuszczalnymi w tłuszczach może odbywać się przy pomocy monopreparatów, czyli osobno zakupionych suplementów poszczególnych witamin lub za pomocą kompleksowego multipreparatu zawierającego wszystkie witaminy – ADEK. Jest to zdecydowanie korzystniejsze rozwiązanie, gdyż mamy wtedy do czynienia z odpowiednią proporcją danych witamin względem siebie. Nie musimy wyliczać tych proporcji osobno. Dzięki takiemu działaniu uzyskuje się bardzo mobilne, codzienne wsparcie dla naszego organizmu.
Obowiązkowym elementem, jaki musi towarzyszyć przy suplementacji witaminami ADEK to element tłuszczowy w posiłku. Dzięki niemu witaminy będą mogły być przetransportowane ze światła jelita do wątroby, gdzie dalej nastąpi ich depozycja do danych tkanek organizmu.
Najlepiej suplementować witaminy ADEK do posiłku lub po nim. Dzięki temu mamy pewność, że spożyte tłuszcze, obecne już w przewodzie pokarmowym będą stanowiły środek transportowy dla składników mineralnych.
Trzeba jeszcze pamiętać o tym, że nasza grupa witamin rozpuszczalnych w tłuszczach może być magazynowana w wątrobie, co sprawia, że ich zbyt duża suplementacja może być toksyczna dla organizmu. Należy nie przekraczać zalecanej dawki wskazanej na opakowaniu, chyba że wskazania lekarskie są inne.
Witaminy ADEK – podsumowanie
Witaminy ADEK to witaminy rozpuszczalne w tłuszczach. Mogą być magazynowane w wątrobie. Wywierają one ogromny wpływ na funkcjonowanie organizmu. Mogą być przydatne jako codzienne wsparcie profilaktyczne w wielu aspektach zdrowotnych, takich jak odporność, proces widzenia, regulacja stanu zapalnego, regulacja parametrów ciśnienia krwi oraz lipidogramu, profilaktyka układu sercowo-naczyniowego, dbanie o homeostazę układu kostno-stawowego itp. Ich suplementacja kompleksowym preparatem jest niezwykle pomocna i w razie wystąpienia objawów wymienionych w tekście, można spróbować stosowania takim multipreparatem.
Zobacz także: Suplementy dla rodziny TOP 5 – co powinna suplementować rodzina? (klik)
Zobacz także: Wikipedia o witaminach